Stan prawny: 24. 11. 2014 r.
Czym jest Karta Dużej Rodziny?
Najogólniej rzecz ujmując posiadanie Karty Dużej Rodziny to potwierdzenie posiadania pewnych przywilejów, które umożliwia skorzystanie z systemu zniżek i rabatów. Posiadacz takiej Karty może przykładowo kupić tańszy bilet do Centrum Nauki Kopernik, a także do innych obiektów, czy zrobić zakupy z rabatem. Czasami bilet wstępu kosztuje symboliczną kwotę (przykładowo bilet wstępu do Wolińskiego Parku Narodowego dla posiadacza Karty kosztuje 1 zł). Zniżki dotyczą nie tylko obiektów kultury i związanych z turystyką. Z Kartą można otrzymać zniżkę na przejazd pociągiem, kupić tańszy bilet na siłownię, czy basen, zarezerwować taniej nocleg w hotelu, a nawet skorzystać z rabatu na zakupy, czy paliwo. Aby skorzystać z programu, wystarczy posiadać Kartę Dużej Rodziny i skorzystać z usług wybranego partnera. Szczegóły dotyczące Partnerów biorących udział w programie oraz przywilejów można znaleźć tutaj. Oferta Partnerów została podzielona na kilka działów tematycznych, by łatwiej można było znaleźć interesującą nas kategorię.
Gdzie tkwi haczyk?
Aby skorzystać z programu niezbędne jest jedynie posiadanie Karty i możliwości korzystania z niej. Sama Karta została wprowadzona uchwałą Rady Ministrów, która ustanowiła rządowy program dla rodzin wielodzietnych. Program ten ma na celu m.in. promowanie modelu rodziny wielodzietnej, jej umacnianie oraz wspieranie, a także zwiększyć szanse rozwojowe i życiowe dzieci i młodzieży pochodzących z rodzin wielodzietnych. Szczegóły programu znajdują się w rozporządzeniu. Nie trzeba się więc obawiać ukrytych opłat, czy adnotacji malutkim druczkiem, a co najważniejsze, prawo do korzystania z programu przysługuje niezależnie od wysokości uzyskiwanego dochodu.
Kto może otrzymać Kartę?
Kartę może otrzymać jedynie członek rodziny wielodzietnej, tj. rodzic lub rodzice, którzy mają na utrzymaniu przynajmniej troje dzieci, a także małżonek takiego rodzica, czyli nie musi to być rodzic dzieci. Brzmi skomplikowanie?
Przykład:
Jeśli pani Zosia poślubi pana Krystiana, który ma już trójkę dzieci, to z Karty Dużej Rodziny będą mogli korzystać wszyscy – dzieci, p. Krystian i jego nowa żona.
Możliwość złożenia wniosku o wydanie Karty powstaje zatem wtedy, gdy mamy przynajmniej model jednego rodzica i trójki dzieci pozostających na jego utrzymaniu. To niestety jeszcze nie wszystkie wymogi.
Ważne jest to, że każde z trójki dzieci musi zaliczać się do jednej z poniższych kategorii:
– być w wieku poniżej 18 roku życia,
– albo poniżej 25 roku życia (o ile uczy się w szkole lub szkole wyższej),
– albo posiada orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności (nie ma znaczenia w jakim jest wieku).
Przykład:
Jeśli samotny ojciec wychowuje 16-letnią córkę, 21-letniego syna studenta i 27-letniego syna z orzeczonym umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, to cała rodzina może otrzymać Kartę Dużej Rodziny. Jeśli ojciec się ożeni, Kartę otrzyma także jego żona.
Jeśli rodzice mają trójkę dzieci w wieku poniżej 18 roku życia, także nabędą prawo do otrzymania Karty.
Ponadto jest jeszcze kilka innych wymagań, które każda przeciętna polska rodzina spełnia
- być obywatelem Polski, przebywającym i mającym miejsce zamieszkania w Polsce lub
2. cudzoziemcem posiadającym miejsce zamieszkania i pobytu w Polsce na podstawie odpowiednich zezwoleń albo zgody, lub
3. mieć miejsce zamieszkania i przebywać na terenie Polski, a jednocześnie być obywatelem UE lub państw członkowskich EFTA
Utrata uprawnień wynikających z programu
Warto pamiętać, że uprawnienia, jakie daje Karta Dużej Rodziny nie są „na zawsze”. Inaczej też uregulowana jest sytuacja każdego członka rodziny.
Rodzic. Nie traci uprawnień wynikających z programu, nawet jeśli wszystkie dzieci dorosną, chyba, że sąd odbierze mu władzę rodzicielską albo ją ograniczy poprzez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w stosunku do co najmniej trojga dzieci. Czyli rodzic faktycznie może się okazać, że uprawnienia z Karty przysługują mu „na zawsze”.
Małżonek rodzica. Przypominam, że chodzi tutaj osoby, które wżeniły się w rodzinę, w której jest przynajmniej trójka dzieci. Małżonek także nie traci uprawnień, jeśli dzieci dorosną. Traci uprawnienia wtedy, gdy traci je rodzic (w sytuacji jak wyżej), gdy małżeństwo zostanie unieważnione albo sąd orzecze rozwód.
Dziecko:
- dziecko nieuczące się – może korzystać z Karty do czasu ukończenia 18 roku życia.
2. dziecko uczące się w szkole lub szkole wyższej – może korzystać z Karty do czasu ukończenia 25 roku życia.
3. dziecko posiadające orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności – nie ma ograniczeń wiekowych; może korzystać z Karty póki posiada ważne orzeczenie o wskazanym stopniu niepełnosprawności.
Należy pamiętać o konieczności niezwłocznego powiadomienia odpowiednio wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o wszelkich zmianach mających wpływ na uprawnienie do korzystania z programui.
Przykład:
ukończenie przez dziecko 18 roku życia przy braku zamiaru lub niemożności kontynuowania nauki w szkole lub szkole wyższej, rozwód pomiędzy rodzicem, a jego małżonkiem.
Co zrobić, by Kartę otrzymać?
Po pierwsze i najważniejsze – należy złożyć wniosek o wydanie Karty (wzór wniosku do pobraniatutaj). Kartę wydaje odpowiednio wójt, burmistrz, prezydent miasta lub osoba przez nich upoważniona. Mogą Państwo udać się bezpośrednio do urzędu miasta lub gminy i tam powinny być wydruki wzorów wniosku o wydanie Karty, które można zabrać ze sobą do wypełnienia lub skorzystać na miejscu.
Karta wydawana jest bezpłatnie, lecz jeśli będziemy chcieli otrzymać duplikat (bo na przykład swoją kartę zgubimy), wiąże się to co do zasady z opłatą w wysokości 8,76 zł. Wniosek taki należy złożyć w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek o przyznanie Karty zarówno dla siebie, jak i pozostałych członków rodziny może złożyć jeden z członków rodziny za zgodą pozostałych, np. wniosek o przyznanie Karty dla rodziców i trójki dzieci może złożyć pełnoletni syn.
Niestety, tutaj nie unikniemy pewnych formalności. Składając wniosek, należy okazać (czyli przynieść do urzędu) oryginał lub odpis dokumentów, które potwierdzą uzyskanie uprawnienia do otrzymania Karty. Takimi dokumentami są przede wszystkim:
- w przypadku rodzica lub małżonka rodzica – dokument potwierdzający tożsamość (najczęściej dowód)
- w przypadku dzieci, które nie ukończyły 18 lat – akt urodzenia lub inny dokument potwierdzający tożsamość
- w przypadku dzieci powyżej 18. roku życia – dokument potwierdzający tożsamość oraz zaświadczenie ze szkoły lub szkoły wyższej o planowanym terminie ukończenia nauki w danej placówce
- w przypadku dzieci posiadających przeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności – dokument potwierdzający tożsamość oraz orzeczenie o stopniu niepełnosprwności
Jeśli w urzędzie jest możliwość bezpłatnego uzyskania dostępu do danych, które wynikają z dokumentów wskazanych powyżej za pomocą urządzeń do teletransmisji danych, nie ma konieczności okazywania tych dokumentów. Jeśli więc udajemy się do urzędu miasta, w którym znajdują się akty urodzenia członków rodziny, nie ma potrzeby ich okazywania.
Karty lokalne
Rządowy program wspierający rodziny wielodzietne nie był pierwszy. Wczeniej funkcjonowały i w dalszym ciągu funkcjonują programy samorządowe. Można zatem posiadać nie jedną kartę uprawniającą do ulg i zniżek ale dwie. Wszystko zależy od tego, czy w danej gminie funkcjonuje taka karta lokalna.
Czym one się różnią? Karta Dużej Rodziny jest skutkiem wprowadzenia programu rządowego. Z niej można korzystać na terytorium całego kraju (oczywiście u wskazanych Partnerów), podczas gdy z kart samorządowych tylko na terenie danej gminy, o ile gmina wprowadziła taki program. Uprawnienia wynikające z takich kart mogą się zatem uzupełniać, a nawet zazębiać. Każdy z programów może mieć swoich Partnerów. Jaki jest tego efekt? Posiadając obie karty, można korzystać z szerszego wachlarza możliwości – miejsc, w których można otrzymać żniżki lub ulgi jest więcej. Posiadanie Karty Dużej Rodziny w żaden sposób nie wyklucza możliwości korzystania z karty lokalnej. Istnieje nawet możliwość skorzystania przez poszczególne gminy z Karty Dużej Rodziny jako dokumentu, który potwierdzałby możliwości korzystania z kart lokalnych.
Warto zatem sie zainteresować, czy w gminie, w której mieszkamy, został prowadzony lokalny program wspierania rodzin wielodzietnych. Nie zawsze programy lokalne mają taki kształt jak program wdrażający Kartę Dużej Rodziny – różna może być nazwa, zakres zniżek, czy ilość członków rodziny. Tego rodzaju programy są jednak coraz popularniejsze i na terenie Województwa Śląskiego zostały wprowadzone m. in. w Rybniku, Katowicach, Żorach, Sosnowcu, Jaworznie, Radlinie, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Świętochłowicach, Raciborzu, Bytomiu, Jastrzębiu-Zdroju, Mysłowicach, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach Śląskich, Tarnowskich Górach, Gliwicach, Zabrzu czy Tychach.
Na zakończenie
Niestety, nie ma możliwości przekazania wszystkich informacji związanych z programem, a tym bardziej jego funkcjonowania w praktyce. Nie ma zatem technicznie możliwości, aby rozwiać wszystkie wątpliwości, czy przekazać wrzystkie informacje, które wynikają z rozporządzenia, dlatego też post ogranicza się do informacji najistotniejszych i najbardziej standardowych. Bardziej dociekliwych odsyłam do tekstu rozporządzenia, które znajduje się a początku artykułu oraz w szczególności strony rodzina.gov.pl.